فرانچایز چیست؟ هر آنچه که باید از فرانچایز بدانیم

فرانچایز چیست ؟ در دنیای امروز پر از تغییرات و فرصت‌های کسب و کاری، شما نیز با نام‌هایی همچون مکدونالد و استارباکس آشنا هستید. این رستوران‌های زنجیره‌ای و کافه‌های معروف به چه علت توانسته‌اند به چنین موفقیتی دست یابند؟ چگونه مکدونالد تعداد فراوانی از شعبه‌ها را در سرتاسر جهان افتتاح کند؟ چطور مدل کسب و کار فرانچایز این کسب و کارها کار می‌کند و چگونه شرکت‌ها از آن بهره می‌برند؟

در این پست، ما به معرفی معنا و مفهوم فرانچایز برای شما می پردازیم. از مثال‌هایی همچون مکدونالد و استارباکس استفاده می‌کنیم تا مفهوم بهتری از این مفهوم را برای شما ارائه دهیم.

همانگونه که مطلع هستید اصطلاح “فرانچایز” از زبان فرانسوی به دنیای کسب و کار وارد شده است و در واقعیت به مفهوم “فرانشیز” هم معروف است. این دو واژه در واقع به یک مفهوم مشابه اشاره می‌کنند و تلفظ آن‌ها در زبان انگلیسی و فرانسوی تفاوتی ندارد. این مفاهیم بسیار رایج در صنعت فرانچایز و کسب و کارهای زنجیره‌ای هستند.

فرانچایز، یکی از استراتژی‌های موفقیت‌آمیز برای گسترش و توسعه کسب و کارها می باشد یک فرانچایز نوعی اجازه است که به فرانچایزی دسترسی به دانش تجاری، روش‌ها و نشان‌های تجاری اختصاصی یک فرانشایزور را می‌دهد، بنابراین به فرانچایزی این امکان را می‌دهد تا محصول یا خدماتی را تحت نام تجاری فرانچایزور به فروش برساند. به عوض از اینکه فرانچایزی حق یک فرانچایز را به دست آورد، معمولاً به فرانچایزور یک هزینه اولیه برای شروع و هزینه‌های مجوز سالانه پرداخت می‌کند.

در این رویکرد، اگر شما مالک برند باشید، مالک برند و کسب و کار، قراردادی را با اشخاص دیگر (فرانچایزی) منعقد می‌کند. این قرارداد به فرانچایزی اجازه می‌دهد تا از نام، نمادها، تجهیزات، تجربه، و سیستم‌های کسب و کار مالک برند یعنی شما استفاده کند. به عبارت دیگر، فرانچایزی به عنوان یک شریک مستقل، تحت لوای مالک برند کار می‌کند و برای اجرای کسب و کار خود از تجربه و پشتیبانی شما یعنی مالک برند بهره می‌برد. در مقابل، او به مالک برند حقوق مالی مشخصی را پرداخت می‌کند.

عناصر اصلی فرانچایز کدامند؟

در قرارداد فرانچایز، سه مؤلفه اصلی و حیاتی وجود دارد:

1. فرانچایزر (Franchisor): این فرد یا شرکت، که می‌تواند یک کسب و کار، یک سازمان یا یک برند باشد، حق امتیاز برند و تجارت خود را به طرف مقابل انتقال می‌دهد. فرانچایزر مسئول ارائه مدل کسب و کار، دانش تخصصی، و پشتیبانی فرانچایزی به فرانچایزی است.
2. فرانچایزی (Franchisee): این طرف دوم قرارداد، که گیرنده حق امتیاز است، متعهد به رعایت شرایط و تعهدات قراردادی می‌شود. فرانچایزی معمولاً یک کسب و کار مستقل را اداره می‌کند که زیر نام یک برند مشهور یا سیستم فرانچایزی فعالیت می‌کند.
3. قرارداد فرانچایز (Franchise Agreement): این عنصر سوم و در واقع اصلی‌ترین قسمت در فرانچایز، تعهدات و حقوق طرفین را تعیین می‌کند. این قرارداد تعیین می‌کند که چه مجوزها و اجازه‌نامه‌هایی به فرانچایزی داده شده است و چگونه کسب و کار باید اداره شود.

در اینجا با هم مثالی از یک کسب و کار خارجی که از مدل فرانچایز بهره می‌برد، “رستوران زنجیره‌ای Subway” را بررسی میکنیم.

Subway یک زنجیره رستوران‌های ساندویچ ساز است که در سراسر جهان شناخته شده است. این کسب و کار از مدل فرانچایز برای گسترش و توسعه استفاده کرده و باعث شده تا شعبه‌های Subway در سرتاسر جهان باز شوند.

1. فرانچایزر (Franchisor): در اینجا، فرانچایزر Subway International B.V. است. Subway International B.V. برند Subway را مدیریت می‌کند و به افرادی که تمایل به راه‌اندازی یک فرانچایز Subway دارند، مجوز فرانچایز اعطا می‌کند.

2. فرانچایزی (Franchisee): افرادی که می‌خواهند یک رستوران Subway را اداره کنند، به عنوان فرانچایزی شناخته می‌شوند. این افراد مسئولیت اداره و اجرای مفهوم Subway را در شعبه خود دارند.

3. قرارداد فرانچایز (Franchise Agreement): قرارداد فرانچایز Subway یک توافق بین Subway International B.V. و فرانچایزهاست. این قرارداد شرایط و مقررات مشخصی را برای اداره رستوران Subway توسط فرانچایزها تعیین می‌کند. این شرایط شامل مواردی مانند استفاده از نام Subway، استفاده از مواد اولیه معین و استانداردهای کیفیت و خدمات به مشتریان می‌شوند.

توسط این مدل فرانچایز، Subway به فرصتی برای افرادی که به کسب و کار رستوران‌داری علاقه دارند، اجازه می‌دهد تا به عنوان یک شریک در یک برند مشهور عمل کنند. این مدل به Subway امکان می‌دهد که به سرعت و با کمترین هزینه، شعبه‌های جدید را در سراسر جهان ایجاد کند و به عنوان یک کسب و کار موفق و گسترشی در بازار مورد تأیید مشتریان عمل کند. همچنین، فرانچایزها از شناخت برند Subway و استفاده از تجربه و پشتیبانی آن بهره مند می‌شوند تا کسب و کار خود را مدیریت و توسعه دهند.

مثال دیگری برای کسب و کاری که از مدل فرانچایز بهره می‌برد، “استارباکس” (Starbucks) می‌باشد.

فرانچایزر (Franchisor):

– استارباکس به عنوان فرانچایزر معروف است. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین زنجیره‌های کافی‌شاپ در جهان است. استارباکس به افراد و کسب‌وکارها مجوز امتیاز فروش محصولات و خدمات خود تحت نام و برند استارباکس را اعطا می‌کند.

فرانچایزی (Franchisee):

– فرانچایزی‌ها، افراد یا شرکت‌هایی هستند که تصمیم می‌گیرند کافه‌شاپ استارباکس را تحت لوگو و برند استارباکس اداره کنند. آن‌ها اجازه می‌دهند تا در مکان‌های مختلف، شعبه‌های استارباکس را ایجاد کنند و مدیریت کنند.

قرارداد فرانچایز (Franchise Agreement):

– استارباکس با هر فرانشیزی یک قرارداد فرانچایز منعقد می‌کند. این قرارداد شامل شرایط و مقرراتی است که فرانشیزی باید به آن پایبند باشد. این شرایط شامل مواردی مانند استفاده از نام و برند استارباکس، استانداردهای کیفیت، راهنمایی در مدیریت کسب‌وکار، تدابیر امنیتی و بهداشتی و دیگر مسائل مربوط به عملکرد کافه‌شاپ استارباکس می‌شود.

استارباکس به عنوان یکی از نمونه‌های موفق از فرانچایز در دنیای کافه‌شاپ‌ها شناخته می‌شود. فرانشیزی‌های استارباکس در سرتاسر جهان با استفاده از برند قدرتمند استارباکس و فرهنگ معروف کافه‌ای این شرکت، شعبه‌های خود را اداره می‌کنند. این مدل فرانچایز به استارباکس امکان می‌دهد تا با سرعت گسترش یابد و در بازارهای مختلف حضور داشته باشد. همچنین، فرانشیزی‌ها از مزایای استفاده از برند استارباکس، محصولات با کیفیت و پشتیبانی شرکت بهره‌برداری می‌کنند تا کسب‌وکار خود را مدیریت و توسعه دهند.

استارباکس به عنوان یکی از نمونه‌های موفق فرانچایز در صنعت کافه‌شاپ‌ها به شناخته می‌شود و نمونه‌ای کلاسیک از توانمندی مدل فرانچایز در توسعه و گسترش کسب‌وکار به حد بین‌المللی می‌باشد.

مثال دیگری برای یک فرانچایز ایرانی می توان به پیتزا هت اشاره کرد

یکی از فرانچایزهای معروف ایرانی “پیتزا هت” (Pizza Hat) است. این فرانچایز به عنوان یکی از معروف‌ترین رستوران‌های پیتزا در ایران شناخته می‌شود. “پیتزا هت” انواع مختلفی از پیتزاها و سایر غذاهای ایتالیایی را ارائه می‌دهد و شعبه‌های فراوانی در سراسر کشور دارد.

شخصی که تمایل به راه‌اندازی یک واحد فرانچایز “پیتزا هت” دارد، می‌تواند با مراجعه به شرکت مادر این فرانچایز تماس بگیرد و مجوز مورد نیاز را از آنها بگیرد. سپس، تحت نام و نشان تجاری “پیتزا هت”، می‌تواند رستوران پیتزا خود را اداره کند و محصولات مشابه به مشتریان ارائه دهد.

مراحل انجام فرانچایز:

گام 1: پیدا کردن گزینه‌های فرانچایز و بررسی شرایط

در این گام، ابتدا به دنبال گزینه‌های فرانچایز موجود در بازار خود بگردید. اطلاعات مرتبط با هر گزینه را جمع‌آوری کنید و سپس به سوالاتی مانند تامین مالی مورد نیاز برای شروع کسب و کار مادر، درآمد مورد انتظار از فرانشیز، سرمایه اولیه مورد نیاز، درصد سودی که به فرانشیز داده خواهد شد، هزینه‌های بازاریابی و اجاره محل کسب و کار توجه کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید.

گام 2: بررسی پتانسیل منطقه مورد نظر

شما بایستی منطقه مورد نظر برای راه‌اندازی فروشگاه یا کسب و کار را به دقت بررسی کنید. اطلاعاتی را در مورد رقبای محتمل، جامعه مشتریان هدف، تردد مشتریان و وجود فرانشیز‌های دیگر از همین برند در نزدیکی شما جمع‌آوری کنید. این بررسی به شما کمک می‌کند تا بفهمید آیا منطقه انتخابی شما برای کسب و کار مناسب است یا خیر.

گام 3: طرح تجاری را آماده کنید

یک طرح تجاری کامل برای کسب و کارتان تدوین کنید. این طرح شامل شرایط کلی کسب و کار، تامین مالی و بودجه، برنامه‌های عملیاتی و بازاریابی و همچنین اهداف و استراتژی‌هایتان است. این طرح می‌تواند به شما کمک کند تا به سرمایه‌گذاران مختصراً در مورد کسب و کار خود توضیح دهید.

گام 4: آماده‌سازی مدارک مورد نیاز و بررسی قرارداد

مدارک مورد نیاز برای انجام قرارداد فرانچایز را آماده کنید و سپس به دقت قرارداد را مطالعه کنید. از مفاد و شرایط قرارداد آگاه شوید و از وکیل یا مشاور حقوقی نیز درخواست مشاوره کنید.

گام 5: برنامه‌ریزی برای استخدام کارمندان

یک برنامه برای استخدام و آموزش کارمندان خود داشته باشید. بعضی از فرانشیز‌ها در این مرحله به شما کمک می‌کنند یا منابع آموزشی را در اختیارتان می‌گذارند.

گام 6: برنامه‌ریزی برای افتتاحیه

یک برنامه برای افتتاحیه کسب و کارتان تدوین کنید. از قبل اطلاع‌رسانی کافی را انجام دهید و از تمام امکانات و توانایی‌هایتان برای جذب مشتریان استفاده کنید. افتتاحیه می‌تواند به تبلیغ کسب و کارتان و جذب مشتریان کمک کند.

فرانچایز به عنوان یک روش موثر برای گسترش کسب و کارها و توسعه برند شما در بازارهای مختلف شناخته می‌شود. این مدل به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که با استفاده از شناخت برند و تجربه فرانچایزر، در زمینه‌های مختلف و با استراتژی‌های مشترک به فعالیت پرسودتری بپردازند.

در نهایت، فرانچایز به عنوان یک مدل موفق در دنیای کسب‌وکار، به نفع همه طرف‌های مشارکت‌کننده می‌آید. فرانشیزی‌ها از برند معتبر و پشتیبانی فرانچایزر بهره‌برداری می‌کنند و فرانچایزر نیز از گسترش و توسعه کسب‌وکار خود بهره می‌برد. این تعامل موفقیت فردی و موفقیت یک برند را به دنبال دارد و نمونه‌های معروفی همچون استارباکس و مک‌دونالد نشان دهنده تأثیرگذاری این مدل در جهان کسب‌وکار هستند.